Symptomy afazji dziecięcej mogą ujawnić się już w pierwszych latach życia dziecka jako dysfazja, czyli trudności w nabywaniu mowy i języka. Dzieci z zaburzeniami mowy o typie afazji rozwijają się w normie intelektualnej, nie stwierdzono u nich niedosłuchu ani porażenia mózgowego, a także wykluczono zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Afazja spowodowana jest uszkodzeniem struktur mózgowych biorących udział w procesach tworzenia mowy i języka. Mogą być to zarówno mikrouszkodzenia o nieznanej genezie, jak i skutki przebytych chorób, a także następstwa wypadków z urazami głowy. W przypadku afazji dziecięcej trudności językowe związane są z wystąpieniem „incydentu neurologicznego pozostawiającego ślad w postaci zmian mózgowych możliwych do stwierdzenia za pomocą dostępnych metod neuroobrazowania” (J. Cieszyńska, E. Bielenda-Mazur, 2019)
W diagnozie i terapii logopedycznej funkcjonuje nomenklatura afazji oparta o kryterium objawowe:
Afazja typu percepcyjnego (sensoryczna)
Dziecko rozumie mowę w ograniczonym zakresie, natomiast rozwój mowy czynnej kształtuje się znacznie poniżej normy wiekowej. Mowa dziecka rozwija się bardzo słabo: np. dwuletnie dziecko mówi zaledwie kilka słów (mniej niż 10) lub/i mówi w swoim języku. U dzieci w wieku przedszkolnym obserwuje się ubogi słownik mowy czynnej, pojawiają się agramatyzmy.
Afazja typu ekspresyjnego (motoryczna, ruchowa)
Diagnozowana jest, gdy dziecko nie mówi lub mówi bardzo niewiele natomiast dobrze rozumie mowę tj. kierowane do niego słowa, polecenia, pytania.
Afazja typu mieszanego
Stanowi połączenie zaburzeń afazji motorycznej i sensorycznej, czyli dziecko nie mówi i nie rozumie mowy lub kompetencje te są rozwinięte w ograniczonym stopniu. Zaburzeniom rozwoju mowy i języka często towarzyszy dyspraksja – deficyty w planowaniu ruchu w zakresie motoryki dużej i małej.
