Kalendarz rozwoju mowy i komunikacji dziecka.
1-12 miesiecy
Pierwszy rok życia
1-12 miesiecy
1. rok życia
0 – 1 miesiąc
Niemowlę zaczyna reagować na dźwięki z otoczenia. Komunikuje swoje potrzeby za pomocą płaczu.
1. rok życia
1. rok życia
2 – 4 miesiące
Pojawia się głużenie, czyli powtarzanie wariantów - agu, - aku, niemowlę reaguje na
głosy i dźwięki.
Ważne! Jeżeli głużenie cichnie, a nie rozwija się gaworzenie, należy pilnie skonsultować problem i zbadać słuch dziecka.
1. rok życia
1. rok życia
4 – 7 miesięcy
Dziecko gaworzy, czyli wypowiada proste sylaby, bawi się własnym głosem i trochę nas podsłuchuje. Zachęcane zaczyna wielokrotnie powtarzać sylabki np. dadadadada, mamama i tak rozpoczyna się dialog z rodzicami.
1. rok życia
1. rok życia
8 – 9 miesięcy
Dziecko dzieli z dorosłym wspólne pole uwagi. Następuje rozwój komunikacji; dziecko wspomaga mowę za pomocą gestu wskazywania palcem, nawiązuje też kontakt wzrokowy. Potrafi odczytać emocjonalne z wypowiedzi rodziców. Siedzi samodzielnie, a nawet czasem stoi.
1. rok życia
1. rok życia
7 – 10 miesięcy
Stopniowo rozwija się rozumienie słów. Poprzez naśladowanie/powtarzanie mowy kształtuje się brzmienie wyrazów. Pierwszy zrozumiały wyraz pojawia się najczęściej między 8 - 12 miesiącem życia.
1. rok życia
1. rok życia
12 miesięcy
Dziecko wypowiada od 6 do 50 słów. Około 1 roku mowa może chwilowo wyhamować, gdyż dziecko skupia się na innych ważnych osiągnięciach rozwojowych, czyli stawia pierwsze kroki.
1. rok życia
2. rok życia
12 – 18 miesięcy
Są już pierwsze, najczęściej uproszczone słowa, którymi dziecko zaczyna komunikować się z otoczeniem. W tym okresie następuje intensywny rozwój słownika mowy czynnej i biernej, czyli mówienia i rozumienia słów. Kształtuje się już lateralizacja, są to początki dominacji stronnej.
2. rok życia
2. rok życia
2 lata
Jeszcze przed ukończeniem drugiego roku życia powinna być ukształtowana i poprawna artykulacja samogłosek ustnych (a, e, i, o, u, y). Pojawiają się także spółgłoski, choć ich wymowa bywa jeszcze niedoskonała. Dwuletnie dziecko wypowiada około 200 słów i tworzy proste zdania dwuwyrazowe.
Między 2 – 6 rokiem życia może pojawić się tzw. jąkanie wczesnodziecięce, które również należy skonsultować ze specjalistą.
Zaburzenia komunikacji
Jeżeli mowa dwulatka kształtuje się poniżej tej normy (występuje opóźniony rozwój mowy) trzeba skonsultować rozwój mowy z logopedą w szczególności, gdy są wskazania ku temu m.in. wcześniactwo, problemy okołoporodowe, niedotlenienie, przebyte choroby, uwarunkowania genetyczne, a także społeczne.Między 2 – 6 rokiem życia może pojawić się tzw. jąkanie wczesnodziecięce, które również należy skonsultować ze specjalistą.
2. rok życia
3 rok życia
3 lata
Kolejne osiągnięcia, to artykulacja spółgłosek nosowych (m, n) oraz spółgłosek: j, l, ł, h,w, f, p, d, b, t, a także głosek k, g, h. Dziecko choć upraszcza/deformuje słowa, to śmiało formułuje wypowiedzi i łączy wyrazy w zdania złożone. I zadaje pytania, bardzo dużo pytań, to znak, że jest ciekawe świata. W tym okresie najczęściej spotykanymi problemami mowy są zaburzenia artykulacji głosek – dyslalia oraz mowa bezdźwięczna.
Zaburzenia komunikacji
Jeżeli natomiast zauważamy, że dziecko między 2 a 3 rokiem życia nie osiąga tej normy (tzn. mówi zaledwie kilka słów lub mówi we własnym języku lub nie reaguje na imię, wcześniej mówiło więcej i przestał mówić, powtarza zasłyszane słowa/zwroty jak echo, a także nie rozumie poleceń i niepoprawnie reaguje emocjonalnie) należy pilnie skonsultować problem. Wczesna diagnoza i wcześnie rozpoczęta terapia daje największe szanse na skuteczną pomoc dziecku.
Zaburzenia komunikacji
Jeżeli natomiast zauważamy, że dziecko między 2 a 3 rokiem życia nie osiąga tej normy (tzn. mówi zaledwie kilka słów lub mówi we własnym języku lub nie reaguje na imię, wcześniej mówiło więcej i przestał mówić, powtarza zasłyszane słowa/zwroty jak echo, a także nie rozumie poleceń i niepoprawnie reaguje emocjonalnie) należy pilnie skonsultować problem. Wczesna diagnoza i wcześnie rozpoczęta terapia daje największe szanse na skuteczną pomoc dziecku.
Między 3 a 8 rokiem życia może się też pojawić mutyzm wybiórczy.
3 rok życia
4 rok życia
4 lata
Są już głoski s, z, c, dz, a także spółgłosek miękkich ś, ć, ź, dź/dzi. Należy również zwrócić uwagę czy język nie pojawia się między zębami. Część 4-latków nie wypowiada jeszcze głoski R (zastępuje ją głoską L) – problem pojawia się jednak, gdy zamienia ją na głoskę J.
Wraz z rozwojem mowy i języka następuje dynamiczny rozwój funkcji poznawczych. Czterolatek powinien znać co najmniej 2000 słów. Dziecko śmiało nawiązuje relacje rówieśnicze. Chętnie rysuje, koloruje i lepi, buduje z klocków, a także potrafi zapamiętać wierszyk i powtórzyć melodię.
Wraz z rozwojem mowy i języka następuje dynamiczny rozwój funkcji poznawczych. Czterolatek powinien znać co najmniej 2000 słów. Dziecko śmiało nawiązuje relacje rówieśnicze. Chętnie rysuje, koloruje i lepi, buduje z klocków, a także potrafi zapamiętać wierszyk i powtórzyć melodię.
4 rok życia
5. rok życia
5 lat
Jest poprawna artykulacja spółgłosek sz, cz, ż, dż, a także głoski R – która kształtuje się między 5 a 6 rokiem życia. W tym okresie najczęściej spotykanym problemem dotyczącym zaburzeń artykulacji głosek jest dyslalia pod postacią sygmatyzmu, rotacyzmu.
5. rok życia
6. rok życia
6 lat
Sześciolatek powinien zgodnie z normą wypowiadać wszystkie głoski i samodzielnie formułować dłuższe wypowiedzi. Jest gotowy do nauki czytania i pisania. Ma ukształtowaną lateralizację, potrafi poprawnie trzymać ołówek.
6. rok życia